Άνεμος ονομάζεται η οριζόντια μετακίνηση αερίων μαζών. Ο άνεμος είναι η κινητήρια δύναμη ενός ιστιοφόρου σκάφους ή ιστιοσανίδας και έχει δύο χαρακτηριστικά: διεύθυνση και ένταση.

• Διεύθυνση ανέμου ονομάζουμε το σημείο του ορίζοντα από το οποίο πνέει και από αυτό παίρνει την ονομασία του (Βόρειος, Νότιος κτλ.)
• Ένταση ανέμου ονομάζουμε την ταχύτητα με την οποία πνέει.

Μονάδες μέτρησης της έντασης του ανέμου:

• Μέτρα το δευτερόλεπτο (μ/δ ή m/s), χιλιόμετρα την ώρα (χλμ/ω ή Km/h) που χρησιμοποιούνται στη στεριά.
• Ναυτικά μίλια την ώρα (κόμβοι ή knots) που χρησιμοποιούνται στη θάλασσα.

Εκτός από τις μονάδες μέτρησης της έντασης του ανέμου, υπάρχει και μία εμπειρική κλίμακα εκτίμησής της που ονομάζεται κλίμακα Μποφόρ (από τον Άγγλο αξιωματικό του ναυτικού Francis Beaufort που την επινόησε το 1808, μια εποχή όπου δεν υπήρχαν ανεμόμετρα και έπρεπε οι ναυτικοί να συνεννοηθούν κάπως σχετικά με την ένταση του ανέμου).

Στην κλίμακα Μποφόρ, η ένταση του ανέμου δεν μετράται με κάποιο όργανο, αλλά εκτιμάται από τα αποτελέσματα των επιδράσεών του στη θάλασσα (ή στη στεριά, όταν βρισκόμαστε σ’ αυτή). Η κλίμακα Μποφόρ βαθμολογεί τα αποτελέσματα της δράσης του ανέμου από το 1 μέχρι το 12 και έτσι παίρνουμε μια εικόνα της έντασής του. Κατά συνέπεια, εύκολα συμπεραίνουμε ότι η εκτίμηση αυτή είναι υποκειμενική, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια σοβαρή απόκλιση από παρατηρητή σε παρατηρητή.

Πρέπει να διευκρινιστεί ότι η κλίμακα Μποφόρ σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί μονάδα μέτρησης της έντασης του ανέμου και - σήμερα - είναι εντελώς άχρηστη πάνω σε ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος, όπου διαθέτουμε ακριβέστατα όργανα μέτρησής της.

Σχετικά με τη διεύθυνση του ανέμου, όταν κάνουμε ιστιοπλοΐα, μας ενδιαφέρει η γωνία που αυτή σχηματίζει με το διαμήκη άξονα του σκάφους.

Η γωνία αυτή ονομάζεται «πλεύση» του σκάφους.

Όταν κάνουμε ιστιοπλοΐα ή ιστιοσανίδα, ο άνεμος είναι η κινητήρια δύναμή μας. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε γι’ αυτόν, τόσο καλύτερα τον εκμεταλλευόμαστε, κατά συνέπεια πετυχαίνουμε καλύτερη απόδοση του σκάφους.

Αυτά που πρέπει να γνωρίζουμε για τον άνεμο (με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια) είναι τα χαρακτηριστικά του (διεύθυνση – ένταση), που περιγράψαμε παραπάνω, αλλά και την αιτία που τον προκαλεί.

Υπάρχουν δύο αίτια δημιουργίας ανέμου:

1. Η διαφορά ατμοσφαιρικής πίεσης μεταξύ περιοχών της γης.
2. Η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ περιοχών της γης.

Λόγω διαφοράς ατμοσφαιρικής πίεσης δημιουργούνται μεγαλύτερης κλίμακας και μεγαλύτερης έντασης φαινόμενα, κατά συνέπεια ισχυρότεροι άνεμοι.

Λόγω διαφοράς θερμοκρασίας τα φαινόμενα είναι τοπικά και λιγότερο έντονα, άρα και οι άνεμοι ασθενέστεροι.

Σε επόμενο αρθρο θα αναλύσουμε περισσότερο αυτά τα δύο φαινόμενα.

 

Ονομασίες ανέμων ανάλογα με τη διεύθυνση:

 

Βόρειος (Β)	Τραμουντάνα	Βορράς
Βορειοανατολικός (ΒΑ)	Γρέγος	Μέσης
Ανατολικός (Α)	Λεβάντης	Απηλιώτης
Νοτιοανατολικός (ΝΑ)	Σορόκος	Εύρος
Νότιος (Ν)	Όστρια	Νότος
Νοτιοδυτικός (ΝΔ)	Γαρμπής	Λιψ
Δυτικός (Δ)	Πουνέντης	Ζέφυρος
Βορειοδυτικός (ΒΔ)	Μαΐστρος	Σκύρων